این مطلب را سال پیش به خواست دوستانم در ماه نامهی گزارش و به مناسبت درگذشت محمد نوری نگاشتم و به همین شکل منتشر شد:

 

در دورانی که که بسیارانی در موسیقی به دنبال ردیفخوانی و ردیفدانی بودند، "محمد نوری" سویهای را پیش گرفت که در تحول موسیقی ایرانی بیشک بسیار تاثیرگذار گردید. هر چند آواز ایرانی را نزد "اسماعیل مهرتاش" آموخت اما فراگیری جدی تئوری موسیقی و سلفژ و آواز کلاسیک غربی که در آن دوران چندان جدی تلقی نمیشد به همراه درک بالایش از انواع موسیقی وی را فراتر از همدورههایش در مسیری نو قرار داد.

"محمد نوری" با جدیت تمام، خود را خوانندهی پاپ نمیدانست و البته با واکاوی آثارش نیز میتوان بدین نتیجه رسید که  تاثیر قابل توجهی از موسیقی جاز و پاپ سدهی بیستم و سبکهای معاصرش چون "سریالیسم" و "موسیقی شانسی" و خصوصا "نهضت مینیمالیسم" دههی شصت ( دست کم از منظر فرم) نگرفته است و  از دیگر سو موسیقی سنتی ایرانی و ردیفپردازیها و تحریرهای  افراطی و تفننی نیز راهی به سبک وی نداشتهاند.

 

 اصرار محمد نوری به "درست خواندن" بر مبنای موسیقی علمی در تمامی آثار او که خود نامش را "فاخر" میگذارد مشهود است. شاید بتوان شیوهی خوانندگی وی را بیشتر متاثر از موسیقی قرون هجدهم و نوزدهم و دوران رمانتیک اروپا دانست.  انتخاب وسواسگونهی اشعار و شفافخوانی بر پایهی نوعی موسیقی خطکشیشده و علمی و آشنایی وی با ساز پیانو این باور را بیشتر تقویت مینماید.

 

با این حال باید پذیرفت که محمد نوری به همراه زنده یاد"ویگن"، جادهصافکنهای موسیقی پاپ روشنفکرانهی ایرانی بودهاند  و در حقیقت آنچه آنان پدید آوردهاند تولد موسیقی پاپ را در ایران رقم زده است. هر چند این نوع موسیقی در اواخر دههی چهل و اوایل دههی پنجاه، با معیارهای نوری به ابتذال گرایید. ابتذالی که او و بسیاری دیگر از متعهدان عرصهی موسیقی را به کنارهگیری از فعالیتهای حکومتی موسیقی در آن سالها وادار نمود و البته هرآنچه موسیقی قدرت‌مند و ماندگار در اوایل دههی پنجاه و در حوزهی موسیقی پاپ تولید شد متاثر از وزانت سبک وی بود. او ده سال پس از انقلاب دوباره فعالیتهایش را از سر گرفت  و گویا  تحریم آن نوع موسیقی پاپ که وی نمیپسندید او را مجاب به همکاری دیگربار با رسانههای دولتی نمود و تا پایان عمر با خلق آثار ملی میهنی شاخص به فعالیتهایش ادامه داد.

 

در فرهنگ آنندراج در معنای کلمهی اصیل آمده است: " هر چیز محکم و استوار و بیخدار " . موسیقی "محمد نوری" با این اعتبار "موسیقی اصیل" است. اصالتی که مخاطب عام را نیز متلذذ میکند. فخیم و عامیانه…